Δευτέρα 11 Ιανουαρίου 2010

Νίκος Καββαδίας - Πικρία

Επειδή σαν σήμερα γεννήθηκε και φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή του. Επειδή βίωσε τη θάλασσα και την αγάπησε απόλυτα με όλη τη δύναμη της ψυχής του. Επειδή με τον ίδιο τρόπο αγάπησα κι εγώ την ποίησή του.
 


Πικρία     

Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος     
Ποίηση: Νίκος Καββαδίας   
Ερμηνεία: Γιάννης Κούτρας   
Δίσκος: Ο σταυρός του νότου (1979)
  
Π ι κ ρ ί α  
 
Ξέχασα κείνο το μικρό κορίτσι από το Αμόι
και τη μουλάτρα που έζεχνε κρασί στην Τενερίφα,
τον έρωτα, που αποτιμάει σε ξύλινο χαμώι,
και τη γριά που εμέτραγε με πόντους την ταρίφα.

Το βυσσινί του Τισιανού και του περμαγγανάτου,
και τα κρεβάτια ξέχασα τα σαραβαλιασμένα
με τα λερά σεντόνια τους τα πολυκαιρισμένα,
για το κορμί σου, που έδιωχνε το φόβο του θανάτου.

Ό,τι αγαπούσα αρνήθηκα για το πικρό σου αχείλι :
τον τρόμο που δοκίμαζα πηδώντας το κατάρτι,
το μπούσουλα, τη βάρδια μου και την πορεία στο χάρτη,
για ένα δυσεύρετο μικρό θαλασσινό κοχύλι.

Τον πυρετό στους Τροπικούς, του Rio τη μαλαφράντζα,
την πυρκαγιά που ανάψαμε μια νύχτα στο Μανάο.
Τη μαχαιριά που μου 'δωσε ο Μαγιάρος στην Κωστάντζα
και «Σε πονάει με τη νοτιά;» -- Όχι, απ' αλλού πονάω.

Του τρατολόγου τον καημό, του ναύτη την ορφάνια,
του καραβιού που κάθισε την πλώρη τη σπασμένη.
Τις ξεβαμμένες στάμπες μου, που 'χα για περηφάνια,
για σένα, που σαλπάρισες, γολέτα αρματωμένη.

Τι να σου τάξω, ατίθασο παιδί, να σε κρατήσω;
Παρηγοριά μου ο σάκος μου, σ' Αμερική και Ασία.
Σύρμα που εκόπηκε στα δυο και πώς να το ματίσω;
Κατακαημένε, η θάλασσα μισάει την προδοσία.

Κατέβηκε ο Πολύγυρος και γίνηκε λιμάνι.
Λιμάνι κατασκότεινο, στενό, χωρίς φανάρια,
απόψε που αγκαλιάστηκαν Εβραίοι και Μουσουλμάνοι
και ταξιδέψαν τα νησιά στον πόντο, τα Κανάρια.

Γέρο, σου πρέπει μοναχά το σίδερο στα πόδια,
δύο μέτρα καραβόπανο, και αριστερά τιμόνι.
Μια μέδουσα σε αντίκρισε γαλάζια και σιμώνει
κι' ένας βυθός που βόσκουνε σαλάχια και χταπόδια.      

7-2-1975  
     
Νίκος Καββαδίας, Τραβέρσο, Κέδρος 1987.  

 
Σημ. : Μελοποιήθηκε από τον Θάνο Μικρούτσικο κι ερμηνεύτηκε από τον Γιάννη Κούτρα στον δίσκο "Ο σταυρός τού νότου" (1979). Κατά τη μελοποίηση παραλείφθηκαν οι δυο πρώτες στροφές καθώς επίσης κι η τελευταία.

  

9 σχόλια:

Artanis είπε...

Υπέροχο...Καλημέρα από τις νότιες θάλασσες, Νερένια μου...

Τσουχτρα είπε...

Απο τους λίγους ποιητές που τους επιφυλάξαμε το μέλλον που τους άξιζε !

Καλή σου μέρα Νερένια φιλενάδα μου !

Ελένη Μπέη είπε...

@ Artanis,
χαιρετίσματα στις νότιες θάλασσες. Μυρίζομαι διακοπές όπου να 'ναι, ε;


@ Τσούχτρα,
μάλλον θα έπαιξε σημαντικό ρόλο η μελοποίηση των ποιημάτων του από τη Μαρίζα Κωχ και το Θάνο Μικρούτσικο. Γιατί η ποίηση δυστυχώς δεν μετρά και πολλούς φανατικούς αναγνώστες.

Καλό βράδυ να 'χεις, γαλάζια μέδουσα (που 'λεγε και το ποίημα) φιλενάδα.

Vicky Papaprodromou είπε...

Δεν είναι κακό που η μια τέχνη σπεύδει αρωγός της άλλης, ξέρετε. Το αντίθετο.

Θα σου δώσω πικρία μεγάλη, νεροκόριτσο, αν σου πω ότι στα τραγούδια που μελοποίησε ο Μικρούτσικος προτιμώ σχεδόν πάντα την πρώτη εκτέλεση, όπως εδώ;

Δηλαδή είμαι ολίγον Κωχ και Κούτρας και ξερό ψωμί (μια και τα περισσότερα απ' αυτούς τα πρωτακούσαμε). Μου αρέσει κι όπως τα λέει στις μέρες μας ο Κούτρας. Μια εξαίρεση κάνω και ακούω και τον Θηβαίο αυτά τα χρόνια, γιατί είναι πέρα για πέρα μέσα στο πνεύμα του Καββαδία.

Θες σχόλιο και για το ποίημα; Μη μου πεις και για τον ποιητή; Μπορεί να ακουστώ αφοριστική, μα θα πω ανενδοίαστα ότι όποιος δεν αγαπάει ή δεν ξέρει τον Καββαδία, μάλλον δεν ξέρει τι του γίνεται και καλά θα κάνει να πάρει μια πέτρα και ή να την κοπανίσει στο κεφάλι του ή να φουντάρει σ' όποια θάλασσά μας βρει εύκαιρη (ευτυχώς, έχουμε πολλές). :-)

Ελένη Μπέη είπε...

@ Βίκυ, απεναντίας...

Καθότι η δική μου πίκρα ήταν αβάσταχτη που έβαλα εγώ (!!!) έναν Κότσιρα σε ανάρτησή μου. Αλλά δεν βρήκα το βίντεο που προτείνεις. Σπεύδω να το αλλάξω αμέσως.

Εμένα δε μου καλαρέσει κι ο Θηβαίος αλλά τον αντέχω.

Vicky Papaprodromou είπε...

Χαίρομαι που η έμμεση κατακραυγή μου έφερε άμεσα αποτελέσματα. :-)

Διάττων είπε...

Τι να σου γράψω κι εγώ γι' αυτόν τον κορυφαίο Ποιητή! Απλά, χαίρομαι που είναι απ' τους αγαπημένους τού διαδικτύου μαζί με τον Λειβαδίτη, τον Ελύτη, τη Δημουλά...

Stepas είπε...

Κοινή μας λατρεία λοιπόν η ποίηση του Καββαδία! Πολύ χαίρομαι γι' αυτό.

Ούτε κι εγώ έχω σχέση με τη θάλασσα, αλλά η ποίησή του πραγματικά με μαγεύει!

Το ποίημα που έβαλες είναι πραγματικά υπέροχο και η μελοποίησή του βέβαια εξαιρετική. Από τα πολύ αγαπημένα μου.

Πάντως για μένα προσωπικά (αν και όχι για τον περισσότερο κόσμο, θα συμφωνήσω μαζί σου) τα τραγούδια σε στίχους Καββαδία ήταν η αφορμή για να ψάξω και να διαβάσω την ποίησή του και όχι για να μείνω απλά στα τραγούδια.

Τις ευχές μου για καλό τριήμερο!

Ελένη Μπέη είπε...

Οπότε, stepa, βγήκες διπλά κερδισμένος. Πέρα από εξαιρετικά μελοποιημένη ποίηση απόλαυσες και το σύμπαν της ποίησης τού Καββαδία. Γιατί και έμειναν αμελοποίητα πολλά άλλα υπέροχα ποιήματά του και στις μελοποιήσεις δε συμπεριλήφθηκαν πάμπολλοι σημαντικοί του στίχοι.

Ευχές για καλό τριήμερο και σ' εσένα.