Orfeu Negro, 1959

Σκηνοθετημένη από το Γάλλο σκηνοθέτη Marcel Camus τούτη η ταινία, συμπαραγωγή Βραζιλίας, Γαλλίας κι Ιταλίας, αποτελεί διασκευή και μεταφορά του γνωστού αρχαιοελληνικού μύθου του Ορφέα και της Ευρυδίκης στο περιβάλλον μιας φαβέλας του Rio de Janeiro την περίοδο του καρναβαλιού.

Η ταινία αγαπήθηκε πολύ από κοινό και κριτικούς τόσο στην εποχή της όσο και μεταγενέστερα και σήμερα εξακολουθεί να αποτελεί μια πολύ καλή επιλογή μεταξύ των σινεφίλ θεατών. Ήταν υποψήφια για το βραβείο BAFTA καλύτερης ταινίας (1961), που δεν κέρδισε, ενώ της απονεμήθηκαν : Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας (1960), Χρυσός Φοίνικας καλύτερης σκηνοθεσίας για τον Marcel Camus στο Φεστιβάλ των Καννών (1959), Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξένης ταινίας (1960) και βραβείο Sant Jordi καλύτερης ξένης ταινίας (1960).  

Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ

Ο Ορφέας είναι οδηγός λεωφορείου στο Rio de Janeiro. Γόης από φύση, ωστόσο η Μίρα κατάφερε να τον αρραβωνιαστεί και στην αρχή της ταινίας τούς βλέπουμε να προσπαθούν να βγάλουν άδεια γάμου. Ο αρμόδιος υπάλληλος για την έκδοσή της αναφέρει τον αρχαιοελληνικό μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης κάνοντας τη Μίρα να ζηλέψει και να υποθέσει πως υπάρχει άλλη γυναίκα στη ζωή τού αρραβωνιαστικού της.

Μετά την έκδοση της άδειας γάμου, ο Ορφέας παίρνει την κιθάρα του από το ενεχυροδανειστήριο για να παίξει στο καρναβάλι. Στο λεωφορείο συναντά την Ευρυδίκη, τη φλερτάρει αλλά δε δίνει συνέχεια αφενός επειδή τη βρίσκει μικρή κι αφετέρου επειδή την ίδια το μόνο που την ενδιαφέρει είναι να βρεθεί στο σπίτι της εξαδέλφης της Σεραφίνας.

Επιστρέφοντας στο σπίτι του που εφάπτεται με αυτό της Σεραφίνας ο Ορφέας αυτοσχεδιάζει ένα τραγούδι με ακροατές δυο μικρά παιδιά και τα ζώα του (αναφορά στο μύθο που θέλει τον Ορφέα να μαγεύει με τη μουσική του τα θηρία). Η Ευρυδίκη τον ακούει, μαγεύεται από το τραγούδι κι εκείνος ανακαλύπτει πως είναι γείτονες, προσπαθεί να την ξελογιάσει μα εκείνη φεύγει τρέχοντας. Όταν τη φτάνει, εκείνη τον εντυπωσιάζει λέγοντάς του τον αρχαίο μύθο και ότι κατάλαβε πως κι εκείνος τον ξέρει από τα λόγια του τραγουδιού του.

Οι δυο τους ερωτεύονται αλλά είναι μονίμως κυνηγημένοι από τη Μίρα κι εκείνον που αναζητά την Ευρυδίκη από τότε που το έσκασε από το σπίτι της. Η ταινία κορυφώνεται την ημέρα του καρναβαλιού. Η Ευρυδίκη έχει δει μια ανδρική φιγούρα ντυμένη με τη στολή του Θανάτου κι είναι φοβισμένη. Μεταμφιεσμένη με το κοστούμι της Σεραφίνας χορεύει με τον Ορφέα χωρίς να το αντιληφθεί η Μίρα, ώσπου η Σεραφίνα με το φίλο της έρχονται στη γιορτή κι αποκαλύπτεται η μεταμφίεση της Ευρυδίκης. Για μια ακόμη φορά αναγκάζεται να το βάλει στα πόδια προσπαθώντας να γλιτώσει από τη Μίρα και το Θάνατο, αλλά τώρα δε θα φανεί τυχερή. Θα σκοτωθεί από ηλεκτροπληξία από λάθος του Ορφέα.

Παρά το γεγονός πως η Ευρυδίκη είναι νεκρή ο Ορφέας θα την αναζητήσει στο γραφείο αναζητήσεων, όπου θα τον οδηγήσει ο Ερμής (άλλη αναφορά στον μύθο), ένας ηλικιωμένος εισπράκτορας λεωφορείου. Ο θυρωρός του γραφείου θα τον λυπηθεί και θα τον πάει κάπου όπου πραγματοποιείται μια θρησκευτική τελετή κατά την οποία οι τραγουδιστές κι οι χορευτές καταλαμβάνονται από πνεύματα. Ο Ορφέας θα επικοινωνήσει με το πνεύμα της Ευρυδίκης μέσω του σώματος μιας γυναίκας, εκείνος θα θελήσει να τη δει, αλλά αυτή θα τον προειδοποιήσει να μη στραφεί να κοιτάξει προς το μέρος της φωνής διαφορετικά θα τη χάσει για πάντα. Δεν την υπακούει, το πνεύμα της αφήνει τη γυναίκα κι ο Ορφέας τη χάνει για πάντα.

Σε όλο το υπόλοιπο της ταινίας ο Ορφέας περιπλανιέται θρηνώντας, ώσπου οι περιπλανήσεις του τον φέρνουν στο νεκροτομείο της πόλης, όπου ανακτά το σώμα της Ευρυδίκης. Μεταφέρει το άψυχο σώμα της στα χέρια του μέχρι την καλύβα του, η οποία καίγεται, και η Μίρα πετώντας με μανία καταπάνω του μια πέτρα τον βρίσκει στο κεφάλι και τον σκοτώνει δίνοντας έτσι τέλος στην τραγωδία. Είναι η ίδια η κιθάρα του Ορφέα που θα κάνει τον ήλιο ν' ανατείλει ξανά, καθώς θα την πάρει στα χέρια του και θα παίξει το ένα από τα δυο μικρά αγόρια που ακολουθούσαν παντού τον Ορφέα. Ένα μικρό κορίτσι θα του δώσει ένα λουλούδι κι η ταινία θα κλείσει με τα τρία παιδιά να χορεύουν περιμένοντας την ανατολή σ' ένα συμβολισμό ανανέωσης της ίδιας της ζωής.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Η ταινία γυρίστηκε με μη επαγγελματίες ηθοποιούς. Ο Breno Mello που ενσάρκωσε στην ταινία τον Ορφέα ήταν ένας ποδοσφαιριστής κι αυτή ήταν η πρώτη του ταινία. Ωστόσο κατάφερε να αποδώσει με βαθιά συγκινητικό τρόπο το σπαραγμό του για το χαμό της Ευρυδίκης. Η Marpessa Dawn, Αμερικανίδα χορεύτρια με υποκριτική εμπειρία, έφερε σε πέρας το ρόλο της με ρεαλιστικό τρόπο. Κατά μια περίεργη σύμπτωση ο Mello πέθανε τον Ιούλιο του 2008 και η Dawn τον ακολούθησε έξι εβδομάδες αργότερα.

Το soundtrack της ταινίας περιέχει συνθέσεις του θρύλου της bossa nova Antonio Carlos Jobim όπως τα "Samba de Orfeo" και "A Felicidade" καθώς και το πολυαγαπημένο "Manhã De Carnaval", γραμμένο από τον Luiz Bonfá.

_________________________________


ΠΗΓΕΣ : Για την ανάρτηση χρησιμοποίησα πληροφορίες από εδώ, εδώ κι εδώ .