Αλμπέρ Καμύ, Σημειωματάρια | Βιβλίο πρώτο [Μάιος 1935 – Φεβρουάριος 1942] – Αποσπάσματα

 

*

17 Νοεμβρίου.

[...]

     Για έναν άνθρωπο «ευγενούς καταγωγής», το να είσαι ευτυχισμένος σημαίνει να ξαναπαίρνεις το πεπρωμένο όλων, όχι με τη βούληση της άρνησης, αλλά με τη βούληση της ευτυχίας. Για να είσαι ευτυχισμένος, χρειάζεται χρόνος, πολύς χρόνος. Η ευτυχία είναι κι αυτή μια μακροχρόνια υπομονή. Κι όσο για τον χρόνο, μας τον κλέβει η ανάγκη του χρήματος. Ο χρόνος αγοράζεται. Όλα αγοράζονται. Το να είσαι πλούσιος σημαίνει να έχεις χρόνο για να είσαι ευτυχισμένος, όταν είσαι άξιος να είσαι ευτυχισμένος. (Τετράδιο ΙΙ | 1937 - 1939)

*

     «Γίνεται πολύς λόγος σήμερα για την αξιοπρέπεια της εργασίας, για την αναγκαιότητά της. [...]

   Αλλά πρόκειται για απάτη. Αξιοπρέπεια εργασίας υπάρχει μόνο στην εργασία που κάποιος αποδέχτηκε δίχως να τον υποχρεώσουν. Μονάχα η οκνηρία είναι ηθική αξία, γιατί μπορεί να χρησιμεύσει για να κρίνουμε τους ανθρώπους. Δεν αποβαίνει μοιραία παρά μόνο στους ασήμαντους. Αυτό είναι το μάθημα και το μεγαλείο της. Η εργασία, απεναντίας, συντρίβει το ίδιο τους ανθρώπους. Δεν στηρίζει μια κρίση. Θέτει σε ενέργεια μια μεταφυσική της ταπείνωσης. Οι καλύτεροι δεν καταφέρνουν να επιζήσουν κάτω από τη μορφή της σκλαβιάς που δίνει στην εποχή μας η κοινωνία των ορθώς σκεπτόμενων...

    Προτείνω να αντιστρέψουμε τον κλασικό τύπο και να μετατρέψουμε την εργασία σε καρπό οκνηρίας. Υπάρχει μια αξιοπρέπεια της εργασίας στα «βαρελάκια» που φτιάχνουν τις Κυριακές. Εδώ η δουλειά συναντά το παιχνίδι, και το παιχνίδι υπακούοντας στην τεχνική αγγίζει το έργο τέχνης και όλη τη δημιουργία... Γνωρίζω κάποιους που εκστασιάζονται και αγανακτούν. Ε! Τι λέτε, οι εργάτες μου κερδίζουν 40 φράγκα τη μέρα... [...]» (Τετράδιο ΙΙ | 1937 - 1939)

*

     Παρακμή! Οι αιτίες της παρακμής! Ο 3ος αιώνας προ Χριστού είναι ένας αιώνας παρακμής για την Ελλάδα. Δίνει στον κόσμο τη γεωμετρία, τη φυσική, την αστρονομία και την τριγωνομετρία με τον Ευκλείδη, τον Αρχιμήδη, τον Αρίσταρχο και τον Ίππαρχο. (Τετράδιο ΙΙΙ | 1939 - 1942)

*

     Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που συγχέουν τον ατομικισμό με την επιθυμία να έχεις προσωπικότητα. Αυτό σημαίνει πως ανακατεύουν δύο πεδία: το κοινωνικό και το μεταφυσικό. «Διασκορπίζεστε». Πηγαίνοντας από ζωή σε ζωή, σημαίνει ότι δεν έχετε το δικό σας πρόσωπο. Αλλά το να έχεις το δικό σου ιδιαίτερο πρόσωπο είναι μια ιδέα που ανήκει ειδικά σε μια κάποια μορφή πολιτισμού. Αυτό μπορεί να φαντάζει σε άλλους σαν το χειρότερο κακό. (Τετράδιο ΙΙΙ | 1939 - 1942)

*

     Αντίφαση στον σύγχρονο κόσμο. Στην Αθήνα, ο λαός δεν μπορούσε πραγματικά να εξασκήσει την εξουσία του γιατί της αφιέρωνε τον περισσότερο χρόνο του, και οι σκλάβοι έκαναν καθημερινά τις δουλειές που απέμεναν να γίνουν. Από τη στιγμή που καταργήθηκε η δουλεία, δουλεύει όλος ο κόσμος. Και την εποχή που η προλεταριοποίηση του Ευρωπαίου είναι στο ζενίθ της, το ιδεώδες της λαϊκής κυριαρχίας γίνεται πιο ισχυρό: πράγμα που είναι αδύνατο. (Τετράδιο ΙΙΙ | 1939 - 1942)

___________________________

Πηγές:

α) Αλμπέρ Καμύ, Σημειωματάρια | Βιβλίο πρώτο Μάιος 1935 – Φεβρουάριος 1942, μτφ. Νίκη Καρακίτσου-Dougé & Μαρία Κασαμπαλόγλου-Roblin, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2017.

β) Για την εικόνα: εδώ