Εισαγωγή
Διαβάζει: Δημήτρης Καταλειφός
[Από τον δίσκο «Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων» (1998)]
Και περιόδευε όλη τη Γαλιλαία ο Ιησούς
διδάσκοντας στις συναγωγές τους
και κηρύττοντας το ευαγγέλιο της Βασιλείας
και θεραπεύοντας κάθε αρρώστια και κάθε αδιαθεσία στο λαό.
Σημ.: Ο δίσκος «Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων», που την παρουσίασή του αρχίζω σήμερα εδώ, αποτελεί ίσως το ωριμότερο από τα έργα του Σταύρου Κουγιουμτζή.
Στηριγμένος στιχουργικά εξ ολοκλήρου πάνω σε γνωστούς βυζαντινούς ύμνους και τροπάρια και έχοντας αντλήσει και αφομοιώσει μελωδικές γραμμές από το σύνολο της μουσικής του δεξαμενής (δημοτικό τραγούδι, λαϊκό τραγούδι, βυζαντινή μουσική -όπως την έμαθε και την αγάπησε από παιδί στις εκκλησίες της Θεσσαλονίκης- και κλασική μουσική), ο συνθέτης μάς παραδίδει ένα έργο ψυχής σχεδόν δώδεκα χρόνια μετά την τελευταία πρωτότυπη δισκογραφική του δουλειά «Τρελοί και άγγελοι» (1986) [μεσολάβησε ο δίσκος «Κάτι παιδιά που αγαπάνε το τραγούδι» (1993) με επανεκτελέσεις παλαιότερων κομματιών]. Ο ίδιος σημειώνει στο ένθετο του δίσκου: «Τα χρόνια σιγά-σιγά πέρασαν, πολλά πράγματα άλλαξαν κι εγώ τώρα, στα εξήντα πέντε μου χρόνια, καθώς με πνίγει το κενό της εξέλιξης, η απόγνωση της τηλεόρασης και ο εφιάλτης των αυτοκινήτων, νοστάλγησα να προσφέρω πάλι λίγα λουλούδια για το στόλισμα του Επιταφίου βγαλμένα μέσα από την ψυχή μου».
Η δημιουργία του έργου αυτού κρύβει πίσω της μια μικρή ιστορία. Γύρω στο 1982 ο Σταύρος Κουγιουμτζής μελοποίησε ένα κομμάτι από τον ψαλμό «Κύριε, εκέκραξα» και το άφησε ξεχασμένο σε ένα συρτάρι. Το θυμήθηκε δέκα χρόνια αργότερα, όταν το 1992 ο Δήμος Θεσσαλονίκης τον προσκάλεσε να δώσει μια συναυλία στα Δημήτρια. Κάλεσε τον Γιώργο Νταλάρα να τραγουδήσει στη συναυλία και του έδωσε να πει κι εκείνο το ξεχασμένο κομμάτι, που άφησε άριστες εντυπώσεις. Αργότερα ο Γιώργος Νταλάρας το συμπεριέλαβε στη μουσική παράσταση «…και με φως και με θάνατον ακαταπαύστως» που έδωσε στο Μέγαρο Μουσικής, κι έκανε πάλι εντύπωση. Έτσι, προέτρεψε τον Σταύρο Κουγιουμτζή να κάνει κι άλλες τέτοιες μελοποιήσεις. «Ο Γιώργος με προέτρεψε να συνεχίσω και με άλλες μελοποιήσεις. Από τη στιγμή που ξεκίνησα, μέσα σε δεκαπέντε μέρες τα είχα τελειώσει όλα. Μετά, όμως, μου πήραν πολύ χρόνο να τα φορμάρω. Ήταν εξοντωτική η προσπάθεια», λέει ο Σταύρος Κουγιουμτζής και προσθέτει: «Ήθελα ό,τι γράψω να είναι σε φόρμα τραγουδιού. Να εκφράζει εμένα και την εποχή μου. Είναι σε ένα ρυθμό της εποχής μας. Άλλοι ήταν οι ρυθμοί της ζωής όταν μελοποιήθηκαν αυτά τα κομμάτια από τους πατέρες της Εκκλησίας. Δεν έχει νόημα να γίνονται συγκρίσεις άμεσες που να εξουδετερώνουν τις νέες προσπάθειες. Υπάρχει μια εξέλιξη. Η παράδοση δεν είναι κάτι νεκρό. Όλα τα κομμάτια τα έγραψα για τη φωνή του Γιώργου. Αυτήν είχα στ’ αυτιά μου όταν τα δούλευα» (εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ).
Το έργο αυτό οφείλει το όνομά του «Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων» στον Ντίνο Χριστιανόπουλο, ο οποίος σχολιάζει στο ένθετο του δίσκου: «Πολύ σωστά ο Κουγιουμτζής κράτησε τα τροπάρια στο πρωτότυπο, γιατί έτσι αποδίδεται αυθεντικότερα η θρησκευτική ατμόσφαιρα. Ως προς τη μουσική, μπορούμε να διακρίνουμε τρία επίπεδα: το βυζαντινό μέλος που αποδίδεται άλλοτε πιστά και άλλοτε ελεύθερα, το ήθος της ενορχήστρωσης που αξιοποιεί τα βυζαντινά στοιχεία και, τέλος, τη μελωδική γραμμή του ίδιου του Κουγιουμτζή, που συνδέει το παλιό με το νέο του έργο. Τα τρία αυτά επίπεδα είναι τόσο αρμονικά συνδυασμένα, που ο ακροατής δυσκολεύεται να παραμερίσει τη συγκινητική εντύπωση για να μπορέσει να καταλάβει πόσο σύγχρονο είναι το έργο. Δεν είμαι ειδικός και δεν μπορώ να αναλύσω ή να περιγράψω τη νέα αυτή προσπάθεια του Κουγιουμτζή. Ωστόσο θα έλεγα ότι οι «Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων» θα μπορούσαν να ονομαστούν και «Το Πάσχα των Ελλήνων»: η μουσική τους αποδίδει τη βαθύτερη φύση της νεοελληνικής ψυχής».
Η παρουσίαση του έργου αυτού έγινε στις 12, 13 και 14 Ιουνίου του 1997 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου και ηχογραφήθηκε ζωντανά και στη συνέχεια κυκλοφόρησε σε δίσκο από την εταιρεία MINOS-EMI (1998).
ΕΝΟΡΧΗΣΤΡΩΣΗ:
Σταύρος Κουγιουμτζής
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΟΡΧΗΣΤΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΜΕΡΑΤΑ:
Κώστας Γανωσέλλης
ΤΡΑΓΟΥΔΟΥΝ:
Γιώργος Νταλάρας
Αιμιλία Κουγιουμτζή
Χορωδία FONS MUSICALIS υπό τη διεύθυνση του Κωστή Κωνσταντάρα
ΠΑΙΖΕΙ:
Η Καμεράτα – Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής με διευθυντή τον Αλέξανδρο Μυράτ και εξάρχοντα τον Sergiu Nastasa.
Με την ορχήστρα συμπράττουν πλειάδα μουσικών, ενώ συμμετέχουν επίσης οι μουσικοί:
Φίλιππος Τσεμπερούλης, κλαρίνο, πίκολο φλάουτο, φλάουτο
Νίκος Τάτσης, λαούτο
Θανάσης Στεργίου, κανονάκι
Πέτρος Κούρτης, κρουστά
ΔΙΑΒΑΖΕΙ:
Ο Δημήτρης Καταλειφός αποσπάσματα από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο σε μετάφραση Ντίνου Χριστιανόπουλου, καθώς και από τον Ψαλμό ΠΘ 89 [«Κύριε καταφυγή…»] και το τροπάριο της Μεγάλης Εβδομάδας [«Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…»]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου