Βασίλης Τσιτσάνης - "Τίποτα δεν αγνόησα στα τραγούδια μου..."

«Τίποτα δεν αγνόησα στα τραγούδια μου. Η φαντασία μου φτερούγισε παντού. Έγραψα τραγούδια για την Ελλάδα, για τη λευτεριά, για τη φτώχεια, για τον πόνο, για την αδικία, για την ελπίδα. Έγραψα... Και πόσα τραγούδια δεν έγραψα... Για τη γυναίκα, για την ξενιτιά, για την εργατιά, για τη μάνα, για το ανικανοποίητο. Μουσική και λόγια βγαλμένα απ' την καρδιά μου και παιγμένα απ' τα χέρια μου. Και μιλημένα από μένα τον ίδιο σαράντα χρόνια τώρα πάνω στο σανίδι του πάλκου». (Ακούστε το με τη φωνή του εδώ)


Γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου του 1915 στα Τρίκαλα. Η μουσική τράβηξε από πολύ νωρίς το ενδιαφέρον του. Ο πατέρας του ήταν Ηπειρώτης κι έπαιζε στο μαντολίνο του κλέφτικα τραγούδια. Ο Τσιτσάνης πρωτοέπιασε στα χέρια του το μαντολίνο με το θάνατο του πατέρα του στα 1926. Το μετέτρεψε σε μπουζούκι και κάπως έτσι έγινε η αρχή μιας μεγάλης δημιουργικής πορείας στο ελληνικό λαϊκό τραγούδι. Ως το φθινόπωρο του 1936, οπότε θα συμβεί η καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία του κάθοδος στην Αθήνα, ο Τσιτσάνης μαθαίνει βιολί και τριγυρνά παίζοντας στα μαγαζιά της περιοχής του προσπαθώντας να συνδράμει οικονομικά την οικογένειά του. Το μπουζούκι ακόμα ήταν απαγορευμένο και θεωρούνταν μεγάλη ντροπή για ένα νέο να ασχολείται μ' αυτό το όργανο - έτσι ο Τσιτσάνης δεν εμφανιζόταν με αυτό.

Κατεβαίνει στην Αθήνα με σκοπό να σπουδάσει στη Νομική Σχολή, αλλά τελικά τον κερδίζει η μουσική. Με επιρροές τον Βαγγέλη Παπάζογλου και τον Μάρκο Βαμβακάρη γράφει τα πρώτα του τραγούδια, εμφανίζεται στο μαγαζί "Μπιζέλια" και γνωρίζει τον τραγουδιστή Δημήτρη Περδικόπουλο, ο οποίος τον πηγαίνει στη δισκογραφική εταιρία Odeon, όπου κάνει τις πρώτες του ηχογραφήσεις. Την περίοδο 1937-1940 γράφει καταπληκτικά τραγούδια και τα ηχογραφεί με ερμηνευτές το Δημήτρη Περδικόπουλο, το Μάρκο Βαμβακάρη, το Στράτο Παγιουμτζή και το Στελλάκη Περπινιάδη. Το πιο γνωστό από τα τραγούδια του αυτής της περιόδου είναι η «Αρχόντισσα».

Η γερμανική κατοχή τον βρίσκει στη Θεσσαλονίκη. Στην πόλη αυτή μένει οχτώ χρόνια, από το 1938 έως το 1946, με μια διακοπή κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου και των πρώτων μηνών της γερμανικής κατοχής. Εδώ ο Τσιτσάνης υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία και περνά την περίοδο της γερμανικής κατοχής καθώς και τα πρώτα μετακατοχικά χρόνια. Δουλεύει σε διάφορα μαγαζιά, κάποια στιγμή ανοίγει κι ένα δικό του, το περίφημο "Ουζερί Τσιτσάνη". Εκείνη την περίοδο συνθέτει πολλές από τις μεγάλες επιτυχίες του: «Συννεφιασμένη Κυριακή», «Αχάριστη», «Μπαξέ Τσιφλίκι», «Νύχτες Μαγικές», «Όταν συμβεί στα πέριξ» και άλλα, που ηχογραφεί μετά τη λήξη του πολέμου. Το πρώτο, όμως τραγούδι που γράφει στη Θεσσαλονίκη δεν είναι άλλο από την «Αρχόντισσα», που από πολλούς θεωρείται το αριστούργημά του.

Το 1946 επιστρέφει κι εγκαθίσταται πάλι στην Αθήνα. Είναι η εποχή του εμφυλίου πολέμου, η οποία αποτελεί για τον Τσιτσάνη πηγή έμπνευσης. Γράφει καινούρια τραγούδια που αντλούν το θέμα τους από τον εμφύλιο. Κάποια από αυτά με διάφορα τεχνάσματα καταφέρνει να τα ηχογραφήσει (η λογοκρισία τότε τα απαγόρευε), όμως πολλά κυκλοφόρησαν χρόνια μετά.

Η δεκαετία 1945-1955 αποτελεί την κορύφωση της καριέρας του, καθώς γνωρίζει την πλατιά καταξίωση στη δισκογραφία και δημιουργεί ένα πλήθος εξαιρετικών συνθέσεων. Παράλληλα κάνει γνωστές νέες φωνές, που ερμηνεύουν τα τραγούδια του και δένονται μαζί του : τη Μαρίκα Νίνου, τη Σωτηρία Μπέλλου, την Ιωάννα Γεωργακοπούλου, τον Πρόδρομο Τσαουσάκη. «Αντιλαλούνε τα βουνά», «Χωρίσαμε ένα δειλινό», «Κάνε λιγάκι υπομονή», «Είμαστε αλάνια», «Όμορφη Θεσσαλονίκη» είναι ένα ελάχιστο αλλά αντιπροσωπευτικό δείγμα των τραγουδιών του αυτής της περιόδου.

Η πορεία του έκτοτε λίγο έως πολύ είναι γνωστή. Μολονότι το σκηνικό στο ελληνικό λαϊκό τραγούδι αλλάζει, ο Τσιτσάνης προσπαθεί να εγκλιματιστεί χωρίς να αλλάξει το προσωπικό του ύφος και χωρίς να ενδώσει στις διάφορες εποχιακές "μόδες". Συνεχίζει να γράφει τραγούδια που, αν και έχουν δεχτεί την επιρροή του νεώτερου λαϊκού ήχου, μπορούν άνετα να προστεθούν στις κλασικές του συνθέσεις. Τα ερμηνεύουν σημαντικοί ερμηνευτές όπως ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Πάνος Γαβαλάς, ο Μανώλης Αγγελόπουλος, η Καίτη Γκρέυ, η Πόλυ Πάνου, η Χαρούλα Λαμπράκη, ο Σταμάτης Κόκοτας κι από κάποιο σημείο και μετά και ο ίδιος. Μερικά ενδεικτικά από αυτά είναι: «Ίσως αύριο», «Τα ξένα χέρια», «Κάποιο αλάνι», «Της Γερακίνας γιος», «Τα λιμάνια» και άλλα.

Τα τραγούδια του διακρίνονται για τις εξαιρετικές, πλούσιες μελωδίες και τους μεστούς στίχους. Τραγούδησε την αγάπη, την εργατιά, τη λαχτάρα για λευτεριά, τη γυναίκα με έναν τρόπο που σημάδεψε ανεξίτηλα το ελληνικό τραγούδι.

Έφυγε στις 18 Ιανουαρίου του 1984, ανήμερα των γενεθλίων του, σε νοσοκομείο του Λονδίνου, ύστερα από επιπλοκές μιας εγχείρισης στους πνεύμονες.


____________________

ΠΗΓΕΣ : Για την ανάρτηση χρησιμοποιήθηκαν :

• Βικιπαιδεία
• Κιθάρα
• Ιστότοπος Βασίλη Τσιτσάνη
• Τρανσλάτουμ

Σημ.: Η Kirkh70 έκανε τον κόπο κι ανέβασε στο YouTube το αφιέρωμα της εκπομπής "Η μηχανή του χρόνου" στο Βασίλη Τσιτσάνη. Μπορείτε να τη δείτε στην playlist που ακολουθεί.