Παρασκευή 19 Ιουνίου 2009

Yma Sumac - Η Πριγκίπισσα των Ίνκας




Γεννήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου του 1922 στο Περού, στο Ichocan, ένα μικρό χωριό σκαρφαλωμένο στην πλαγιά του όρους Cumbemayta των Άνδεων. Έκτο και τελευταίο παιδί μιας Ινδιάνας μητέρας και ενός πατέρα με καταγωγή μισό ισπανική, μισό ινδιάνικη, ανατράφηκε σαν μια αληθινή πριγκίπισσα, εκπαιδεύτηκε σε μοναστήρι και περνούσε τον ελεύθερο χρόνο της στα δάση μελετώντας τους περίεργους εξωτικούς ήχους των πουλιών και των ζώων της ζούγκλας.

Διέθετε μια φυσική αίσθηση της μουσικής, που συνδυαζόταν με μια αξιοσημείωτη πνευμονική χωρητικότητα, την οποία χρωστούσε στο λεπτό αέρα των ψηλών βουνών όπου μεγάλωσε. Έτσι πέτυχε έναν εξαιρετικό έλεγχο στην αναπνοή και δημιούργησε έναν μοναδικό ήχο, που μεταμόρφωσε τα απλά παραδοσιακά τραγούδια του Περού σε μερικές από τις πολυπλοκότερες και πιο ενδιαφέρουσες συνθέσεις που ακούστηκαν ποτέ.

Στα πρώτα εφηβικά της χρόνια την ανακάλυψε ο Περουβιανός μουσικολόγος Moises Vivanco, ο οποίος είχε ακούσει για το κορίτσι με «τη φωνή των πουλιών και του σεισμού». Μολονότι οι γονείς της την προόριζαν για δικηγόρο και αντιτάχθηκαν σθεναρά σε μια καλλιτεχνική καριέρα, υπερίσχυσε ο Vivanco και στα 13 της χρόνια έγινε η κύρια τραγουδίστρια σ' ένα φεστιβάλ που οργανώθηκε προς τιμήν του San Juan, κυριώτερου αγίου των Ινδιάνων.




Σε ηλικία 15 ετών παντρεύτηκε τον μέντορά της που άρχισε να γράφει τραγούδια ειδικά γι' αυτήν βασισμένα σε μουσικούς τρόπους που χρησιμοποιούσαν στην παραδοσιακή μουσική τους οι Ίνκας και άλλες φυλές της Λατινικής Αμερικής. Μαζί περιόδευσαν στην Αμερική, όπου κατά τη δεκαετία του '50 γνώρισαν μεγάλη επιτυχία.

Στις 12 Αυγούστου του 1950 έκανε το ντεμπούτο της στο Hollywood Bowl, με μια παράσταση που συζητιέται ακόμα και σήμερα. "Oι 6.000 ακροατές δεν πίστευαν στ' αυτιά τους", έγραφε το Time Magazine και συνέχιζε: «Για τα πρώτα λίγα μέτρα του "Ataypura" (High Andes), ενός παραδοσιακού περουβιανού τραγουδιού, το καλοσχηματισμένο κοριτσόπουλο επί σκηνής παρήγαγε καθαρούς βροντώδεις ήχους στα χαμηλά της κοντράλτο περιοχής. Κατόπιν, προς έκπληξή τους, χωρίς καμία προσπάθεια ανέβηκε τέσσερις ολόκληρες οκτάβες και άρχισε τις τρίλιες σαν καναρίνι. Στο τέλος του πρώτου τραγουδιού το κοινό ήταν πολύ έκπληκτο κι αντέδρασε μ' ένα θερμό χειροκρότημα. Το δεύτερο τραγούδι, το "Tumpa" (Earthquake), έφερε επευφημίες. Μετά και το τρίτο, το "Hymn to the sun", τα χειροκροτήματα και οι επευφημίες κλιμακώθηκαν σε ουρλιαχτά για ανκόρ. Ο διευθυντής ορχήστρας αναγκάστηκε να διακόψει τη ...διαδήλωση οδηγώντας την ορχήστρα να παίξει το θορυβώδες "March Slav." του Tchaikovsky».

Τα τέλη του '50 τη βρήκαν εξαντλημένη από το κουραστικό της πρόγραμμα. Ο κόσμος της μουσικής άλλαζε, κυριαρχούσε τώρα το ροκ, ο γάμος της διαλύθηκε κι εκείνη αποσύρθηκε στο σπίτι και την οικογένειά της στο Περού.

Όμως οι ίδιοι οι ροκ αστέρες που προσωρινά την είχαν αντικαταστήσει, ανακάλυψαν τις ηχογραφήσεις της και μια καινούρια γενιά θαυμαστών την έκαναν το πρώτο αληθινό cult αστέρι.

Έτσι, οι αρχές του '60 τη βρήκαν ξεκούραστη κι έτοιμη να ξαναρχίσει την καριέρα της. Έκανε περιοδείες σ' όλο τον κόσμο συμπεριλαμβανομένης και της Σοβιετικής Ένωσης, όπου έδωσε 186 συναυλίες με τη Συμφωνική Ορχήστρα των Μπολσόι, 10 στη Λυρική Σκηνή της Μόσχας των 10.000 θέσεων, και μια σειρά 30 εμφανίσεων στο Στάδιο Λένιν με κάθε παράσταση να την παρακολουθούν 80.000 θεατές κάθε βράδυ.



Άλλη μια περίοδο ξεκούρασης διαδέχθηκε μια ακόμη νέα γενιά θαυμαστών και το 1975 κατέκτησε το Δημαρχείο της Νέας Υόρκης.

Το 1987 εμφανίστηκε στο Παρίσι, τις Βρυξέλες και το Βερολίνο και συμμετείχε μαζί με τους Bonnie Raitt, Sinead O' Connor, James Taylor και Ringo Starr σε ένα άλμπουμ με επιλογές τραγουδιών του Disney, το "Stay Awake", όπου τραγούδησε το "I wonder" από την ταινία "The Sleeping Beauty".

Το 1996 επανεκδόθηκαν όλα τα άλμπουμς της από τη δεκαετία του '50 σε δίσκους ακτίνας. Νέοι που ήταν αγέννητοι όταν ηχογραφούσε αυτά τα άλμπουμς έκαναν ουρά για να τους τα υπογράψει γύρω από το τετράγωνο της Tower Records.

Πέθανε την 1 Νοεμβρίου 2008, στο Los Angeles σε ηλικία 86 χρόνων.

Πρόκειται για την «Πριγκίπισσα των Ίνκας», την τραγουδίστρια των τεσσερισήμισι οκτάβων, την Zoila Augusta Emperatriz Chavarri del Castillo, τη μεγάλη ντίβα Yma Sumac.

_________________


ΠΗΓΕΣ: Για την ανάρτηση χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία:

από το εσώφυλλο του CD "The Ultimate Yma Sumac Collection" σε μετάφραση δική μου



και από εδώ




2 σχόλια:

Διάττων είπε...

Έλεγα πως έχω κάποια αφιερώματα αλλά βλέπω έχεις κι εσύ! Επιτέλους, πόσο καταπληκτική είναι η φωνή αυτής της γυναίκας!

Ελένη Μπέη είπε...

Η αλήθεια είναι πως στο μυαλό μου έχω πολλά περισσότερα, αλλά θέλει χρόνο μια τέτοια δουλειά κι είναι τόσα πολλά ακόμη που έχω να κάνω. Ήδη θεωρώ πως έχω ξεπεράσει τα φυσιολογικά όρια παραμονής μπροστά από τον υπολογιστή. Πάντως τούτο δω το έκανα με μεράκι, αυτό να λέγεται.
Την καλημέρα μου, πεφταστέρι!