Σάββατο 24 Απριλίου 2010

Πάσχα των Ελλήνων / Σταύρος Κουγιουμτζής - Γιώργος Θέμελης



Πάσχα των Ελλήνων

Μουσική: Σταύρος Κουγιουμτζής
Στίχοι: Γιώργος Θέμελης (προσαρμογή στίχων: Σταύρος Κουγιουμτζής)
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας & χορωδία
[Από τον δίσκο «Ηλιοσκόπιο» (1973)]


Πάσχα των Ελλήνων Πάσχα
Πάσχα της αγάπης Πάσχα
Πάσχα των αγγέλων

Ήλιος κι ανατέλλεις
Πάσχα μέγα Πάσχα
Ήλιος φωτοδότης
των Ελλήνων Πάσχα

Ήλιος κι ανατέλλεις
Πάσχα μέγα Πάσχα
Πάσχα των Ελλήνων
των Ελλήνων Πάσχα

6 σχόλια:

Velvet είπε...

Να πω κι εγώ το ίδιο Νερενια
Συνεχίζεις απτόητη…χαχα
Από ότι πρόσεξα δεν έχεις
ξανακάνει τέτοια εκτενή αναφορά
σε κάποιον άλλον σύνθετη
Να υποθέσω ότι είναι
από τους αγαπημένους σου
Αυτός ο δίσκος πράγματι
περιέχει εξαιρετικά τραγούδια
Τόσο μουσικά όσο και ερμηνευτικά
Είναι άψογος
Ξέρεις τι θα επιθυμούσα
Να τα άκουγα κάποτε σε ένα εκκλησιαστικό χώρο
Να τα γνώριζε κι ο κόσμος
Θα τα ένοιωθε περισσότερο πιστευω
απο καποιους μεσαιωνικούς
ψαλμούς

Καλό σου βράδυ ναχεις

....

Ελένη Μπέη είπε...

Καλησπέρα, Velvet2.

Καλά υποθέτεις. Ο Σταύρος Κουγιουμτζής είναι από τους αγαπημένους μου, από τους πολύ αγαπημένους μου, για να το πω πιο σωστά.

Η αλήθεια είναι πως στη μουσική έχουμε και πολλούς και σημαντικούς δημιουργούς. Αλλά κάποιους απ' αυτούς για δικούς μας λόγους τους νιώθουμε πιο πολύ κοντά μας, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζουμε τους υπόλοιπους. Ε, για μένα εκείνοι οι δυο που νιώθω κοντά μου είναι ο Τσιτσάνης κι ο Κουγιουμτζής. Μιλούν -πώς να το πω;- δυνατότερα στην ψυχή μου.

Πράγματι πρώτη μου φορά καταπιάνομαι με κάτι τέτοιο. Ούτε που το είχα φανταστεί όταν ξεκίναγα αυτό το ιστολόγιο. Αλλά μου άρεσε η ιδέα να τα συγκεντρώσω και να τα παρουσιάσω εδώ τα τραγούδια του. Για να μην επαναλαμβάνομαι σε παραπέμπω για το τι θα ακολουθήσει: http://littlenautilus.blogspot.com/2010/04/blog-post_09.html

Αυτός ο δίσκος περιέχει υπέροχα τραγούδια, όπως λες κι εσύ. Το δικό σου είναι δυο τρεις αναρτήσεις πίσω :). Και κάποια από αυτά θα μπορούσαν θαυμάσια να ακουστούν σε εκκλησιαστικό χώρο, τόσο πολύ συγγενεύουν με ρέκβιεμ. Αλλά για το τι θα ένιωθε ο κόσμος έχω κάποιες αμφιβολίες. Αλλιώς γιατί στο καλό αυτός ο δίσκος δεν ακούστηκε σχεδόν καθόλου;

Vicky Papaprodromou είπε...

Βρε Ελένη, κάνεις ώρες ώρες αψυχολόγητες ερωτήσεις. Τι θες τώρα; Να κάνουμε κοινωνικοπολιτική ανάλυση της Ελλάδας λίγο πριν το τελευταίο τέταρτο του περασμένου αιώνα;

Καλά έκανε και δεν ακούστηκε πολύ αυτός ο δίσκος. Τον άκουσαν λίγοι και εκλεκτοί από την πρώτη του μέρα. Γι' αυτό να 'σαι σίγουρη.

Αν εξαιρέσουμε το τραγούδι για το Πάσχα των Ελλήνων, θεωρείς πλατιάς απήχησης τα άλλα τραγούδια του, σαν το προηγούμενο και το επόμενο με την Αιμιλία; Θεωρείς τη φωνή της Αιμιλίας εύκολη για κάθε απλό ακροατή; Θεωρείς τους στίχους του Θέμελη και τη «φευγάτη» (για τα δεδομένα των πολλών) διασκευή που τους έκανε ο Κουγιουμτζής βατή για όλο τον κόσμο; Κοντολογίς, είναι ένας σοβαρός και δύσκολος δίσκος και είχε την ανάλογη απήχηση.

Και για να κάνω ένα ελάχιστο μέρος της ανάλυσης που ανέφερα, το 1973, Λενάκι, η Ελλάδα δεν τραγουδάει τους ποιητές της. Ούτε πριν τη χούντα τους τραγούδαγε. Ψιλοπαλαβοί θεωρούνταν οι συνθέτες που μελοποίησαν ποίηση και στην πλειονότητά τους αριστεροί.

Μετά τη χούντα νομιμοποιείται η αριστερά και οι αριστεροί συνθέτες βγαίνουν στα γήπεδα και τις πλατείες και μας παρουσιάζουν το έργο τους των προηγούμενων 10-20 χρόνων. Ο κόσμος τους ακολουθεί και τραγουδάει μαζί τους, όχι γιατί καταλαβαίνει πολλά, αλλά γιατί θέλει να είναι ενημερωμένος για τις εξελίξεις.

Στα τέλη της δεκαετίας που βρίσκεσαι τώρα έρχεται το δεύτερο Νόμπελ λογοτεχνίας. Ω του θαύματος και πάλι το παίρνει ένας ποιητής μας. Και τότε νιώθουμε εθνικά περήφανοι κι αρχίζουμε να μαθαίνουμε απέξω κι ανακατωτά τα τραγούδια των ποιητών μας για να δείχνουμε μορφωμένοι.

Πανάθεμα την τύφλα μας, λοιπόν. Και γ... την ατυχή ιδέα του συμπατριώτη μου να βγάλει αυτόν τον δίσκο το 1973. Πότε θα είχε καλύτερη τύχη; Μάλλον στη δεκαετία του '90. Όταν κατέβηκαν οι σημαίες και τα λάβαρα, χωνέψαμε λίγο μέσα μας τους στίχους των ποιητών μας, κατέβηκαν οι πολιτικοί τόνοι απ' όλες τις παρατάξεις, άρχισε ν' αμβλύνεται το χάσμα μεταξύ των «προαιώνιων» εχθρών (δεξιάς και αριστεράς). Τότε (λέμε τώρα) γίναμε πιο large και in ως σκεπτόμενα άτομα.

Καταλήγω. Ο Κουγιουμτζής κι ο Θέμελης δεν ήταν οι αγαπημένοι των κυκλωμάτων κάθε είδους και γι' αυτό ο δίσκος αυτός δεν πήγε ιδιαίτερα καλά. Ο Κουγιουμτζής κι ο Θέμελης είχαν ως άνθρωποι ένα επίπεδο που δεν τους επέτρεπε να είναι οι αγαπημένοι των κυκλωμάτων και αυτός ο δίσκος δεν πήγε ιδιαίτερα καλά. Αμφότεροι διέθεταν σκέψη και ευαισθησία υψηλής κλάσης που δεν περνούν στον κοινό ακροατή. Ο Θέμελης είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές της Ελλάδας. Και τον μελοποίησε μόνο ο Κουγιουμτζής. Αυτό θα 'πρεπε να σου λέει πολλά και να μην κάνεις άστοχες ερωτήσεις.

Σε λίγη ώρα στο ιστολόγιο του Θέμελη θα δημοσιεύσω για μια ακόμα φορά ένα από τα καλύτερα ποιήματα του 20ού αιώνα. Πόσοι θαρρείς πως θα το διαβάσουν κι απ' αυτούς πόσοι θα καταλάβουν την κλάση του γραπτού; Αν αμέσως μετά δημοσιεύσω ένα στιχούργημα από τα ημερολόγια τοίχου, θα συρρεύσουν εκατοντάδες αναγνώστες. Έχεις καμιά αμφιβολία;

Ελένη Μπέη είπε...

Κάτσε να τινάξω από πάνω μου τα νερά, βρε χείμαρρε, και να σου πω.

Λοιπόν, πρώτα-πρώτα η ερώτηση ήταν ρητορική. Φυσικά και ισχύουν τα όσα λες. Και μια και τα είπες όλα εσύ και με καλύπτεις πλήρως, δεν χρειάζεται να πω τίποτε περισσότερο εγώ.

Τον υπέροχο αυτόν δίσκο, ντρέπομαι που το λέω, αλλά κι εγώ αργά τον ανακάλυψα. Τότε που κυκλοφόρησε ήμουν μόλις δέκα χρονών κι ενώ η μουσική ήταν κάτι που από μωρό παιδί "μιλούσε" μέσα μου (μάλιστα σε ηλικία τεσσάρων χρονών κι εγώ με "πλάκες" έπαιζα κι ένα ηλεκτρόφωνο, όπως ο μικρός Σταυράκης Κουγιουμτζής) δεν είχα τότε λόγω περιβάλλοντος και δικής μου ανωριμότητας ούτε τα ερεθίσματα ούτε τον τρόπο να ψάχνω τη μουσική.

Ο δίσκος είναι δύσκολος (για το σοβαρός που λες δεν τίθεται καν θέμα). Κι αν ήταν λογικό για την εποχή του να μην είχε την απήχηση που του έπρεπε, είναι περίεργο που και στις μέρες μας (δύο δεκαετίες μετά τη δεκαετία του '90) είναι σε πάρα πολλούς άγνωστος. Σε μια εποχή που η λέξη "ευαισθησία" φοριέται τόσο πολύ που κοντεύει κι αυτή να φθαρεί, ο τόσο έμπλεος ευαισθησίας αυτός δίσκος παραμένει στην αφάνεια. Εξηγήσιμο, βέβαια, ωστόσο αντιφατικό -που να πάρει η οργή την αμορφωσιά και την τάχαμου ευαισθησία μας. Γι' αυτό είπα στον φίλο παραπάνω πως έχω αμφιβολίες για το τι θα ένιωθε ο κόσμος σήμερα, αν ακουγόντουσαν τα τραγούδια αυτά σε εκκλησιαστικό χώρο, όπως είπε. Αδυνατώ να κατανοήσω πώς τραγούδια όπως αυτά που ερμηνεύει η Αιμιλία Κουγιουμτζή στον δίσκο δεν βρίσκουν το δρόμο προς το κοινό σήμερα. Οι στίχοι των συγκεκριμένων τραγουδιών δεν είναι δα τόσο δύσκολοι, ενώ ο λυρισμός που βγαίνει από τη μελωδία τους και τη φωνή τής ερμηνεύτριας δεν είναι δυνατόν να μην συγκινήσει μέχρι ανατριχίλας και να μην τραβήξει την προσοχή.

Ο Κουγιουμτζής κι ο Θέμελης που "είχαν ως άνθρωποι ένα επίπεδο που δεν τους επέτρεπε να είναι οι αγαπημένοι των κυκλωμάτων" δεν ενέδωσαν, αλλά ο δίσκος τού ενός υπάρχει, επανεκδόθηκε μάλιστα σε Remastered edition (Γιώργος Νταλάρας - Remasters), όμως εξακολουθεί να είναι στην αφάνεια. Όσο για τις ποιητικές συλλογές τού άλλου κι αυτές υπάρχουν αλλά τις τρώει ο σκώρος στα αραχνιασμένα ράφια, τα αφιερωμένα στην ποίηση, των βιβλιοπωλείων. Οπότε, καμία αμφιβολία δεν έχω πως η υψηλή ποίηση δεν γίνεται κατ' ουσίαν αντιληπτή, ενώ υμνούνται διθυραμβικά τα ...ημερολόγια τοίχου.

Vicky Papaprodromou είπε...

Ατύχησες. Κανείς δεν μπήκε στον κόπο να ξανατυπώσει τις συλλογές του Γιώργου Θέμελη και δεν τις βρίσκεις ούτε στις αραχνιασμένες κόχες παλαιοβιβλιοπωλείων. Προσπαθώ απεγνωσμένα να τις μαζέψω όλες και να σκεφτείς ότι έχω τους δύο πρώτους τόμους παλαιάς συγκεντρωτικής έκδοσης σε φωτοτυπίες σ' ένα ασήκωτο ντοσιέ και από τις υπόλοιπες 7 συλλογές μόνο τις 4 κι αμφιβάλλω αν θα βρω ποτέ τις άλλες 3.

Τι είναι αυτό που σε κάνει να πιστεύεις ότι η Ελλάδα του 21ου αιώνα δεν βρίθει αναλφάβητων (πλην όμως πτυχιούχων συνήθως); Γύρω στο '90 η Ελλάδα έδειχνε ότι θα βρει τον δρόμο της, μα τελικά έπεσε και πάλι σε οριστική νάρκη 4 εποχών κι όχι απλώς χειμερία.

Να κόψεις τις ρητορικές ερωτήσεις. Βλάπτουν σοβαρά την υγεία. :-)

Ελένη Μπέη είπε...

Τότε τα μάτια σου τέσσερα στο ντοσιέ. [Μπορείς να το φωτοτυπήσεις και για μένα, όπως και τα υπόλοιπα για να υπάρχουν αντίγραφα ασφαλείας. Θα επιληφθώ όταν έρθω για αρκετές μέρες στην Αθήνα. :))]

Η Ελλάδα δεν είναι αρκούδα ή όποιο άλλο ψυχρόαιμο. Δεν "πέφτει" σε νάρκη. Κάποιοι φροντίζουν να τη ρίξουν. Δεν με πείθεις για το αντίθετο. :)